Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Komunikat Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z 13 kwietnia 2016 r. w sprawie zanieczyszczenia wód Potoku Służewieckiego - Komunikaty -

Wskazać należy, że na terenach zurbanizowanych i poprzemysłowych głównym źródłem zanieczyszczeń, trafiającym do lokalnych wód są spływy deszczowe z powierzchni utwardzonych takich jak ulice i pobocza dróg, jak również z dachów budynków i trawników, które niosą ze sobą wiele zanieczyszczeń, w szczególności w postaci zawiesiny, produktów ropopochodnych, rozpuszczonych środków przeciw gołoledzi, odchodów zwierzęcych i odpadków ulicznych, a także nawozów, herbicydów wysianych na trawnikach w parkach, ogródkach działkowych itp.

Wraz z rozwojem urbanizacji Potok Służewiecki stał się kanałem (częściowo krytym), przyjmującym spływy powierzchniowe ścieków deszczowych i zrzuty z kanalizacji deszczowej. Obecnie ten uchodzący do Jeziora Wilanowskiego ciek, prowadzi w większości nieoczyszczone wody opadowe i roztopowe z terenu pięciu dzielnic Warszawy: Ochota, Włochy, Ursynów, Mokotów i Wilanów.

Zdaniem WIOŚ w Warszawie zły stan jakości wód powierzchniowych w zlewni Jeziora Wilanowskiego jest czynnikiem wymagającym podjęcia kompleksowych działań, zarówno architektoniczno – melioracyjnych, jak również ukierunkowanych na uporządkowanie gospodarowania wodami opadowymi i roztopowymi w zlewni Potoku Służewieckiego.

Brak uregulowanych spraw w zakresie własności i eksploatacji kolektorów z ujściem do Potoku Służewieckiego utrudnia ustalenie potencjalnego sprawcy zanieczyszczenia i podjęcie wobec niego działań kontrolnych. Wobec nieustalonego w zdecydowanej większości stanu właścicielskiego i formalno – prawnego funkcjonujących wylotów (141 wylotów, w tym 20 posiadających pozwolenia wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do wód), działania WIOŚ w Warszawie były w szczególności ukierunkowane na prowadzenie kontroli u podmiotów z uregulowanym stanem formalno-prawnym w tym zakresie. Zaznaczyć należy, że to właściciel wylotu jest zawsze odpowiedzialny za to, co wprowadza do wód lub do ziemi, jednak wyłącznie podjęcie skutecznych działań mających na celu ustalenie stanu właścicielskiego i formalno-prawnego urządzeń wodnych odprowadzających ścieki do wód Potoku Służewieckiego zapewni możliwość podjęcia działań dyscyplinujących i sankcyjnych wobec podmiotów wprowadzających ścieki niezgodnie z prawem.

W sprawach związanych z eksploatacją i uregulowaniem spraw własnościowych sieci kanalizacji deszczowej w zlewni Potoku Służewieckiego, niezbędne zdaniem WIOŚ w Warszawie jest podjęcie działań mających na celu:

• przejęcie przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m. st. Warszawie S.A. fragmentów systemu kanalizacji deszczowej, która jest porzucona lub jest w zarządzie Burmistrzów oraz jej dalsze administrowanie i zarządzanie,
• kompletne zinwentaryzowanie wylotów urządzeń kanalizacyjnych i ustalenie ich stanu formalno – prawnego,
• legalizowanie urządzeń wodnych przez ustalonych właścicieli lub nakładanie na właścicieli obowiązku likwidacji lub rozbiórki urządzenia wodnego.

W procesie ustalania praw własności do wylotów ścieków komunalnych oraz wód opadowych lub roztopowych pochodzących z terenu miasta rolę wiodącą powinien sprawować właściwy organ samorządu terytorialnego, którego zadaniem jest realizacja zadań związanych ze zbieraniem i oczyszczaniem ścieków danej społeczności. Ustalenie właścicieli poszczególnych wylotów ścieków do wód z urządzeń kanalizacyjnych powinno przebiegać we współdziałaniu z właścicielem wód, jako podmiotu odpowiedzialnego za sprawowanie pieczy nad powierzonym mieniem Skarbu Państwa (wody i grunty pod wodami). Te organy zdaniem WIOŚ w Warszawie powinny pełnić także rolę wiodącą w procesie ustalania stanu formalno prawnego w zakresie prawa wodnego, informując o dokonywanych ustaleniach Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, tj. organ właściwy w sprawie ustalenia i naliczenia opłat podwyższonych za wprowadzanie ścieków do wód bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego, a także Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w zakresie podjęcia ewentualnych działań kontrolnych wobec ustalonego właściciela określonego wylotu, w ramach kompetencji organów Inspekcji Ochrony Środowiska polegających na przeciwdziałaniu zanieczyszczeniu.

Przypomnieć należy, że wprowadzający ścieki do wód lub do ziemi są obowiązani zapewnić ochronę wód przed zanieczyszczeniem, a kto tej ochrony nie zapewnia i wręcz dopuszcza się działań powodujących zanieczyszczenie, podlega karze grzywny w wysokości do 5 tysięcy zł. Natomiast zanieczyszczenie wody mogące spowodować istotne obniżenie jej jakości lub mogące zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka jest przestępstwem.

Ponadto, w celu określenia stanu wód Potoku Służewieckiego i zidentyfikowania miejsc, w których następuje pogorszenie ich jakości, w WIOŚ w Warszawie podjęto decyzję o przeprowadzeniu rocznego monitoringu badawczego, w ramach którego od sierpnia 2015 r. do lipca 2016 r. dokonywane są comiesięczne pobory próbek wody w 7 wytypowanych punktach pomiarowo-kontrolnych:

1. ul. Hynka (wejście od ul. 17 Stycznia),
2. Teren lotniska im. F. Chopina – komora regulacji przepływu nr 1 przed zastawką,
3. ul. Wirażowa (wylot spod lotniska im. F. Chopina),
4. al. Wyścigowa 14 (mostek),
5. ul. Fosa 3 (mostek),
6. ul. Kostki Potockiego (mostek),
7. Pałac w Wilanowie (przed wylotem do Jeziorka Wilanowskiego, poniżej kaskady).

Dodatkowo od stycznia 2016 roku badane są cztery stawy znajdujące się w zlewni Potoku Służewieckiego: Stawy Beręsewicza Górny i Dolny, Staw Wyścigi oraz Służewiecki.

Analizy wyników wykonywanych badań będzie obejmowała także próbki wody pobrane w ramach działań interwencyjnych, a przewidywany termin jej opracowania to wrzesień 2016 roku.

Monitoring badawczy ma na celu określenie stanu wód Potoku Służewieckiego oraz zebranie dodatkowych informacji w związku z uwarunkowaniami lokalnymi występującymi w jego zlewni, a także zmianami sezonowymi, wynikającymi z warunków meteorologicznych.

* Dane wykorzystane w komunikacie pochodzą w części z Opracowania „Ocena jakości wód i osadów dennych w zlewni Potoku Służewieckiego” wykonanego przez Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, 2011 r.