Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie

Z dokumentów będących w posiadaniu WIOŚ w Warszawie wynika, że prace budowlane przy ul. Obozowej 20 rozpoczęto 8 czerwca 2015 r., zaś 18 czerwca 2015 r. decyzją inwestora zostały wstrzymane, w związku ze złym samopoczuciem pracowników na budowie, spowodowanego wystąpieniem zapachów chemicznych. W celu zmniejszenia emisji gazów z otwartego wykopu, w którym dokonano częściowej wylewki tzw. „chudego betonu” pod montaż konstrukcji płyty fundamentowej, wykop budowy zabezpieczono folią i nieprzepuszczalnym gruntem. Wprowadzono także monitoring jakości powietrza, gleby oraz wód gruntowych oraz wstrzymano wywożenie odpadów ziemnych.

Ponadto z materiałów będących w posiadaniu WIOŚ w Warszawie wynika, że w okresie od dnia 10 lipca 2015 r. do dnia 22 lipca 2015 r. oraz od dnia 4 sierpnia 2015 r. do dnia 24 września 2015 r. wykonywane były i są w dalszym ciągu pomiary jakości powietrza próbnikami pasywnymi w czterech punktach na obrzeżach placu budowy. Zakresem badań objęto oznaczanie benzenu, toluenu, etylobenzenu, ksylenu (suma izomerów) oraz innych lotnych związków organicznych w powietrzu w próbach średniodobowych. Wyniki badań porównano z wartościami odniesienia określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 styczeń 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 16, poz. 87). Otrzymane wartości nie przekroczyły dopuszczalnych stężeń chwilowych dla jednej godziny, określonych w w/w rozporządzeniu.

Dodatkowo wykonano badania środowiska gruntowo-wodnego na terenie budowy. Przeprowadzone badania potwierdziły obecność szkodliwych związków organicznych w środowisku gruntowo-wodnym, stwierdzono m.in. występowanie dodatkowych związków cyklicznych (krezol, fenole) oraz chloroorganicznych (izomery heksachlorocykloheksanu).

Wykonane badania stanowiły podstawę do wystąpienia przez inwestora do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie o zmianę decyzji z dnia 24 czerwca 2015 r. ustalającej plan remediacji. Decyzją z dnia 2 grudnia 2015 r., znak: WSI.511.4.2015.ES.3 Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie zmieniającą w/w decyzję określił rozszerzająco nazwy substancji powodujących ryzyko (z 4 substancji na 10), a także skorygował szacowaną powierzchnię o największej koncentracji zanieczyszczeń (z 98 m² na 1450 m²) oraz zwiększył  szacowaną ilość zanieczyszczonej ziemi.

Pierwsza interwencja wpływa do WIOŚ w Warszawie 2 września 2015 r. – pismo wspólnoty mieszkaniowej sąsiadującej z prowadzoną budową. Na skutek wniesionej interwencji przeprowadzono postępowanie wyjaśniające, w wyniku którego został ustalony opisany powyżej stan faktyczny i prawny, a także wystąpiono do inwestora o przekazanie szczegółowych informacji o dotychczasowych i planowanych działaniach Spółki w tej sprawie, w szczególności mających na celu wyeliminowanie uciążliwości zapachowych i potencjalnego zagrożenia dla środowiska. Pozyskane od inwestora informacje, wraz z ustaleniami własnymi zostały przekazane interweniującej wspólnocie mieszkaniowej.

Następnie pismem z 25 stycznia 2016 r. inwestor poinformował WIOŚ w Warszawie o planowanym w najbliższym czasie wznowieniu zawieszonych robót budowlanych. Z informacji przekazanych przez inwestora wynikało, że prace budowlane będą poprzedzone pracami remediacyjnymi środowiska gruntowego, zgodnie z warunkami w/w decyzji Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie. Poinformowano także, że remediacja zanieczyszczeń polegać będzie na wydobyciu i wywozie skażonego gruntu do instalacji unieszkodliwiania odpadów. Prace związane z wydobyciem zanieczyszczonego gruntu będą poprzedzone pracami przygotowawczymi polegającymi m.in. na:

• oczyszczeniu powietrza gruntowego metodą odsysania i przetłaczania go przez filtr z węglem aktywnym; proces będzie monitorowany i rejestrowany codziennie przez około 4 tygodnie,
• montażu tymczasowych namiotów w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń przy pracach wydobywczych,
• założeniu monitoringu powietrza zlokalizowanego w miejscach graniczących z sąsiednimi działkami oraz prowadzeniu pomiarów w stałych odstępach czasowych.

Z informacji telefonicznych zgłaszanych do WIOŚ w Warszawie przez mieszkańców wynikało, że wzmożony niepokój budzi rozpowszechniona przez wykonawcę i inwestora informacja o wznowieniu prac budowlanych na terenie inwestycji, zawierająca także zalecenia dotyczące nieotwierania okien i drzwi balkonowych. Niezależnie od powyższego, z informacji będących w posiadaniu WIOŚ w Warszawie wynika, że w sprawę zaangażowane są organy nadzoru budowlanego (PINB dla m.st. Warszawy), Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PPIS w m.st. Warszawie).

Biorąc powyższe pod uwagę oraz konieczność wypracowania spójnego sposobu informowania mieszkańców w zakresie ewentualnych zagrożeń dla zdrowia i życia, Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska uznał za uzasadnione zapewnienie koordynacji działań podejmowanych przez wszystkie zaangażowane organy, co stanowiło podstawę wystąpienia do Biura Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego m.st. Warszawy. W konsekwencji na wniosek MWIOŚ zorganizowano w dniu 8 lutego 2016 r. spotkanie robocze, w którym udział oprócz WIOŚ w Warszawie wzięli przedstawiciele: Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m.st. Warszawie, Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w m.st. Warszawie, Biura Ochrony Środowiska Urzędu m.st. Warszawy, Urzędu Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. W spotkaniu uczestniczyli także przedstawiciele inwestora i wykonawcy prowadzonej inwestycji.

Podczas spotkania przedstawiciele WIOŚ w Warszawie zaproponowali, aby ewentualny wpływ prowadzonych robót budowlanych i remediacyjnych na życie i zdrowia ludzi był oceniany przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Zdaniem WIOŚ w Warszawie ocena ewentualnego wpływu na życie i zdrowie ludzi powinna być dokonywana przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na bieżąco, m.in. na podstawie wyników badań w środowisku, prowadzonych przez inwestora przy użyciu przenośnego urządzenia pomiarowego oraz prowadzonego monitoringu pasywnego powietrza.

WIOŚ w Warszawie wychodząc naprzeciw oczekiwaniom związanym z wykonaniem pomiarów własnych, zaproponował pobranie próbek powietrza przy użyciu  mobilnego laboratorium do szybkiej oceny ryzyka oraz przeprowadzenie ich jakościowej analizy. Równolegle planowane jest pobieranie próbek do analizy ilościowej (określenie stężęń), przeprowadzanej w oparciu o wyniki badań jakościowych. Przeprowadzenie badań ilościowych wykonywane jest w laboratorium z wykorzystaniem stacjonarnej aparatury i może trwać od 2 dni do 2 tygodni. Ponadto do badań powietrza zostanie wykorzystany detektor zdalny chmury substancji niebezpiecznych. Przeprowadzenie badań planowane jest po powiadomieniu przez inwestora lub wykonawcę o przystąpieniu do prac remediacyjnych.

Następnie z inicjatywy WIOŚ w Warszawie odbyło się w dniu 10 lutego 2016 r. spotkanie robocze z udziałem przedstawicieli: inwestora, wykonawcy robót budowlanych, wykonawcy prac remediacyjnych, Biura Ochrony Środowiska Urzędu m.st. Warszawy oraz Urzędu Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. Podczas spotkania wykonawcy zaprezentowali harmonogram prac związanych z remediacją, planowane do zastosowania technologie oraz zakres i metodykę prowadzonych pomiarów jakości powietrza oraz wykorzystywane w tym celu urządzenie pomiarowe (miernik z detektorem fotojonizacyjnym – PID).

Pomiary własne WIOŚ w Warszawie

W związku z wpływającymi zgłoszeniami mieszkańców, w dniu 12 lutego 2016 r. przeprowadzono badania jakości powietrza z wykorzystaniem mobilnego laboratorium do szybkiej oceny ryzyka (chromatograf gazowy sprzężony z detektorem mas), w wyniku których stwierdzono obecność w powietrzu: 1-chloronaftalenu, naftalenu, toluenu, benzenu, etylobenzenu i ksylenu, wchodzących w skład sumy lotnych związków organicznych. Ponadto wykonano równoległe pomiary sumy tych substancji miernikiem z detektorem fotojonizacyjnym – PID będącym na wyposażeniu inwestora i laboratorium WIOŚ w Warszawie. Przeprowadzone pomiary nie wykazały obecności lotnych związków organicznych w badanym powietrzu w zakresach pomiarowych przyrządów (10 ppb i 100 ppb). Wartości odniesienia (dla jednej godziny i średnioroczne) sumy lotnych związków organicznych nie zostały określone w w/w rozporządzeniu Ministra Środowiska. Odnosząc jednak uzyskany wynik do substancji o najniższej wśród lotnych związków organicznych wartości odniesienia dla godziny, tj. dla styrenu - 20 µg / m³ (najniższa wartość odniesienia wśród badanych substancji zaliczanych do lotnych związków organicznych) uzyskane wyniki nie przekroczyły wartości 17 µg / m³ (granica oznaczalności przyrządu odpowiadająca 10 ppb).

Dalsze działania

Kolejne spotkania w niniejszej sprawie odbędą się w dniu dzisiejszym (15 lutego 2016 r.): w siedzibie WIOŚ w Warszawie z udziałem przedstawicieli inwestora, wykonawcy, laboratorium przeprowadzającego na zlecenie inwestora pomiary oraz w siedzibie Urzędu Dzielnicy Wola m.st. Warszawy z udziałem przedstawicieli zainteresowanych organów i wspólnot mieszkaniowych sąsiadujących z inwestycją.

Niezależnie od ustaleń poczynionych na w/w spotkaniach, dalsze działania WIOŚ w Warszawie będą polegały na:

- sprawowaniu nadzoru nad zgodnym z prawem zagospodarowaniem wytworzonych w trakcie prac remediacyjnych odpadów,

- wykonaniu pomiarów emisji z instalacji do odgazowania gleby i oczyszczenia powietrza glebowego, o ile pozwolą na to możliwości techniczne instalacji,

- dalszym doraźnym monitoringu jakości powietrza, prowadzonym uzupełniająco w stosunku do badań wykonywanych przez inwestora.

Ponadto zaznaczyć należy, że w obecnym stanie prawnym (ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko) w przypadku przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, nie jest wymagana decyzja środowiskowa na rozbiórkę obiektów budowlanych innych niż jądrowe, czego konsekwencją jest brak ustalonych w decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę, warunków korzystania ze środowiska przy wykonywaniu prac rozbiórkowych tego typu obiektów.

Uwarunkowania historyczne

Z dokumentacji przedstawionej przez inwestora wynika, że w okresie międzywojennym przy ul. Obozowej 18 funkcjonował oddział fabryki chemicznej „Zawadzki i Spółka”, która została zniszczona jesienią 1944 r. W latach 70. i 80. ubiegłego wieku na bazie utworzonej po wojnie Spółdzielni Galwanotechnika, prowadziła działalność spółdzielnia Inco – Veritas (m.in. linia galwaniczna do produkcji galanterii biurowej i odzieżowej).

Obecnie niemal wszystkie budynki zostały wyburzone, z wyjątkiem pozostającego w części północnej fragmentu podziemia galwanizerni.

Aktualny stan formalno-prawny

• decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach

Realizowane przedsięwzięcie zaliczone jest do mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (§ 3 ust. 1 pkt 56 lit. b rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko – Dz. U. Nr 213 poz. 1397, z późn. zm.) – realizacja parkingów samochodowych oraz garażu podziemnego wraz z infrastrukturą towarzyszącą, o powierzchni użytkowej nie mniejszej niż 0,5 ha.

Ostateczna decyzja Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 20 stycznia 2014 r., w której stwierdzono brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. W toku postępowania w sprawie udzielenie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie oraz Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie zajęli stanowisko, zgodnie z którym dla przedmiotowego przedsięwzięcia nie istnieje konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.

• decyzja o pozwoleniu na budowę

Ostateczną decyzją Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 26 stycznia 2015 r.zatwierdzono projekt budowlany i udzielono pozwolenia na budowę.

• decyzje ustalające plan remediacji historycznego zanieczyszczenia

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie decyzją z dnia 24 czerwca 2015 r., na wniosek pełnomocnika inwestora ustalił dla terenu nieruchomości plan remediacji (oczyszczenia i usunięcia) historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi.

Sposób przeprowadzenia remediacji będzie polegał na:

• kontrolowanym wydobyciu gruntów przekraczających standardy jakości gleby i ziemi określone dla gruntów grupy „B” i „C” w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi do głębokości ok. 4,20 m poniżej poziomu terenu; w przypadku stwierdzenia przekroczeń wartości dopuszczalnych dla grupy C poniżej 4,20 m, prace remediacyjne prowadzone będą do wysokości, kiedy grunt będzie przekraczał wartości dopuszczalnych dla grupy B,
• prowadzeniu stałego nadzoru nad procesem usuwania i załadunku gruntu, w tym prowadzenie klasyfikacji zanieczyszczonych gruntów metodą organoleptyczną oraz detektorem PID,
• opróbowaniu ścian i dna wykopów w celu potwierdzenia czy usunięto z terenu cały zanieczyszczony grunt,
• wykop po usunięciu zanieczyszczonego gruntu w zależności od lokalizacji zostanie wypełniony odpowiednio zagęszczonym czystym kruszywem; powierzchnia zanieczyszczonego obszaru wynosi 1450 m²,
• załadowaniu i przekazaniu do wywiezienia zanieczyszczonego gruntu pojazdami przystosowanymi do transportu odpadów niebezpiecznych i zagospodarowanie ich zgodnie z zapisami prawa wynikającymi z przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.

Sposób potwierdzenia przeprowadzenia remediacji oraz termin przedłożenia dokumentacji z jej przeprowadzenia, w tym wyników badań zanieczyszczenia gleby i ziemi wykonanych przez laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a ustawy – Prawo ochrony środowiska określono poprzez przekazanie sprawozdania zawierającego opis osiągniętych efektów, w tym kart przekazania odpadów i wyników badań (6 próbek gruntu na zawartość sumy benzyn, oleju mineralnego i metali ciężkich, tj. ołów, arsen) do 31 października 2016 r.

Termin rozpoczęcia prac remediacyjnych określono na dzień, gdy decyzja stanie się ostateczna. Termin zakończenia prac określono na 31 października 2016 r.

Decyzją z dnia 2 grudnia 2015 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie zmienił w/w decyzję w zakresie opisanym powyżej.