Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Organy właściwe do kontroli działalności polegającej na wydobywaniu kopalin - Faq -

Organami administracji publicznej, posiadającymi zadania i kompetencje związane z prowadzeniem działalności gospodarczej polegającej na wydobywaniu bez koncesji kopalin pospolitych ze złóż, są starostowie i okręgowe urzędy górnicze.

Na podstawie art. 16a ustawy - Prawo geologiczne i górnicze, do zadań starostów, będących organami koncesyjnymi, właściwymi do udzielania koncesji na wydobywanie kopalin pospolitych z tzw. małych złóż (z powierzchni do 2 ha i w ilości nie przekraczającej 20 000 m³, bez użycia materiałów wybuchowych) należy udzielanie koncesji, a także kontrola ich wykonywania. Stosownie do przepisów art. 104a ust. 1 ustawy - Prawo geologiczne i górnicze, przy wykonywaniu nadzoru i kontroli organ administracji geologicznej (dla małych złóż – starosta) nakazuje wstrzymanie działalności lub podjęcie określonych czynności w celu doprowadzenia środowiska do właściwego stanu, w razie stwierdzenia wykonywania działalności bez wymaganej koncesji, bez zatwierdzonego projektu prac geologicznych lub niezgodnie z koncesją albo zatwierdzonym projektem prac geologicznych. Do zadań starostów należy również wydawanie decyzji ustalającej podwyższoną opłatę za wydobywanie kopaliny bez posiadania koncesji  na podstawie art. 85a ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994r. – Prawo geologiczne i górnicze w wysokości osiemdziesięciokrotnej stawki opłaty eksploatacyjnej dla danego rodzaju kopaliny, pomnożonej przez ilość wydobytej w ten sposób kopaliny.

Sprawy z zakresu likwidacji nielegalnego wydobywania kopaliny, w tym związane z rekultywacją terenów po takiej eksploatacji, należą do okręgowych urzędów  górniczych. Zasadą ustawy - Prawo geologiczne i górnicze jest to, że nadzór górniczy okręgowych urzędów górniczych stosuje się do przedsiębiorców legalnie wydobywających kopaliny na podstawie koncesji (art. 109 Prawa geologicznego i górniczego). Jednak nadzór górniczy wykonywany przez okręgowe urzędy  górnicze stosuje się również do likwidacji zakładów górniczych, nawet działających nielegalnie. Przesądza o tym przepis art. 82a ustawy - Prawo geologiczne i górnicze.  Nakazuje on stosowanie przepisów rozdziału o likwidacji zakładu górniczego, w tym o rekultywacji terenów po eksploatacji, do likwidacji wyrobisk górniczych oraz obiektów i urządzeń pozostałych po zakończeniu wydobywania kopaliny w byłym zakładzie górniczym, prowadzonej przez podmioty inne niż legalnie działający przedsiębiorcy.

Natomiast sprawa kontroli odkrywkowych wyrobisk górniczych, w których podmiot nielegalnie wydobywający kopalinę albo inni nieznani sprawcy dokonują gromadzenia odpadów – nie należy do przedmiotu ustawy - Prawo geologiczne i górnicze, a zatem  i do właściwości określonych w niej organów. Takie tereny powinny być klasyfikowane jako nielegalne składowiska odpadów na powierzchni ziemi. W tym przypadku, zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, organem właściwym jest wójt, burmistrz, prezydent miasta.

W takim przypadku Inspekcja Ochrony Środowiska nie ma żadnych kompetencji w odniesieniu do kontroli nielegalnego wydobywania kopalin pospolitych z tzw. małych złóż, jak również w stosunku do rekultywacji terenów po tej eksploatacji. W przypadku gromadzenia odpadów w odkrywkowych wyrobiskach górniczych organem właściwym jest wójt, burmistrz albo prezydent miasta, których kompetencje w tym zakresie wynikają z art. 34 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach.